استفاده از فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسب و ایجاد ارزش‌افزوده بالا‌تر در معاملات و فعالیت‌های اقتصادی آرزوی دیرینه همه معامله‌گران است. در هر معامله و فرآیند اقتصادی و سرمایه‌گذاری همواره عوامل متعددی مورد بررسی قرار می‌گیرد که سود و ریسک معامله مهم‌ترین نکات مورد مطالعه است.

به صورت منطقی هر انسانی سعی می‌کند معامله‌ای با حد اکثر سود و حداقل خطر را برای خود طراحی کند و شرایط را به گونه‌ای فراهم آورد که سود مناسب بدون ریسک حاصل آید.

در ادبیات نوین مالی به این گونه افراد آربیتراژگر arbitrageurs می‌گویند. آربیتراژگر فردی است که موقعیت‌های مناسب در بازار‌های مختلف مالی و پولی را به دقت شناسایی کرده و با حرکت در این بازار‌ها فرصت‌های مالی و سودآوری خوبی برای خود فراهم می‌آورد.

وجود آربیتراژ یکی از مهم‌ترین عوامل تعادل در بازار‌های مالی و پولی در کشور‌ها است. این افراد با کنترل سطح سود در در بازارهای‌های مختلف از ایجاد تورم یا حباب در بازارهای مختلف جلوگیری و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در همه بخش‌های اقتصادی را برابر می‌کنند.

فرد آربیتراژگر چند مشخصه دارد که او را از سایر فعالین بازار متمایز می‌کند. مهم‌ترین مشخصه آربیتراژگر حرکت در بازار‌های بدون ریسک است و لذا آربیتراژگر‌ها افرادی قانع هستند و با حداقل سود از بازار‌ها خارج یا به آن وارد می‌شوند.

نکته دوم در آربیتراژگری معامله کردن اعتباری است. آربیتراژ‌ها معمولا از خود سرمایه‌ای نمی‌گذارند و با حرکت بین یک بازار پولی و یک بازار مالی و با کمک گرفتن از بازار‌های ابزار مشتقه موقعیت‌های خود را ایجاد می‌کنند.

طلا به عنوان یکی از مهم‌ترین کالاهای قابل‌معامله و به دلیل سهل المعامله بودن و ارزش بالا و کمیابی سهم بالایی در معاملات و مبادلات اقتصادی در کشور‌ها دارد. نقد شوندگی بالا برای طلا نظر همه فعالان اقتصادی را به خود جلب کرده و لذا طلا به عنوان پایه بسیاری از مبادلات اقتصادی است.

در این مقاله یکی از موقعیت‌های مناسب سرمایه گذاری برای یک آربیتراژ در بازار‌های واقعی ایران را مورد بررسی قرار می‌دهیم. هدف از این بررسی نشان دادن وجود فرصت‌های سودگیری از بازار‌ها بدون داشتن سرمایه و بدون ریسک است. بدیهی است مورد بررسی شده یکی از هزاران روش کسب درآمد از بازار‌های مالی و پولی است.

اطلاعات مورد استفاده در این محاسبات اطلاعات واقعی روز پنج‌شنبه ۱۰/۹/۱۳۹۰ است.

• قیمت هرسکه نقدی در بازار تهران برای بسته‌های ۱۰۰ تایی برابر ۶۱۲ هزار تومان بوده است.

• قیمت میانگین معاملات آتی برای تحویل در تاریخ ۳۰/۱۲/۱۳۹۰ برابر ۷۱۳۲۴۰ تومان است.

• وجه تضمین سکه در بورس کالا هفتصد هزار ریال برای هر سکه است.

• نرخ سود بانکی برای گرفتن وام از بانک‌های کشور ۲۲ درصد است و در این میزان نرخ بهره می‌توان به راحتی از بانک‌ها وام در یافت کرد.

فرض کنید فردی می‌خواهد سود کسب کند. این فرد می‌تواند به روش زیر عمل کند:

۱. به بانک مراجعه کند و با گذاردن وثیقه یا هر روش دیگری از بانک وام بگیرد.

۲. به بازار طلا رفته و معادل پول خود از بازار سکه بهار آزادی خریداری کند.

۳. با مراجعه به بورس سکه‌های خود را در بازار آتی برای تحویل در اسفند ماه بفروشد.

۴. در تاریخ سرسید سکه‌ها را به بورس تحویل دهد و وجه آن را دریافت کند.

۵. پول دریافت شده از فروش سکه را به بانک داده ووام خود را تسویه کند.

برای راحتی محاسبه فرض می‌کنیم فرد سرمایه‌گذار توانایی معامله یک بسته سکه به اندازه ۱۰۰ سکه را دارد. با توجه به نوع معاملات سکه آتی در بورس کالا ۱۰۰ سکه معادل ۱۰ قرارداد می‌شود و لذا فرد در معامله ۱۰ قرارداد وارد خواهد شد.

با توجه به اینکه قیمت سکه ۶۱۲ هزار تومان است پس سرمایه لازم برای خرید ۱۰۰ سکه از بازار طلا 61,200,000 تومان است.

فرد سکه‌های خریداری شده را نزد خود نگهداری می‌کند و با واریز ۷ میلیون تومان به حساب بانکی خود به عنوان وجه تضمین ۱۰۰ سکه را در بازار و برای تحویل در پایان اسفند ماه می‌فروشد.

لذا کل سرمایه مورد نیاز برای این اقدام به صورت زیر است:

سرمایه مورد نیاز = بهای سکه خریداری شده + وجه تضمین فروش آتی برای اسفند ماه

68,200,000=61,200,000+7,000,000

چون فرد خود سرمایه‌ای ندارد لذا کل این مبلغ را به صورت وام ۴ ماهه از بانک بانرخ سود ۲۲ درصد دریافت کرده است. سود وام بانکی فرد بر اساس نحوه محاسبات سود در بانک‌های ایران به صورت زیر است.

مقدار سود بانکی = اصل وام نرخ بهره مدت زمان نگهداری وام اصل مبلغ وام برابر کل سرمایه مورد نیاز 68,200,000 تومان و مدت نگهداری پول ۴ ماه است که معادل یک سوم سال است نرخ سود وام هم ۲۲ درصد است لذا مقدار سود بانکی به صورت زیر است.

4,996,000 = 68,200,000 22درصد 33/0

بنابراین فرد باید در پایان اسفند ماه مبلغ ۷۳، ۱۹۶، ۰۰۰ تومان برابر اصل وام و سود آن به بانک برگرداند.

با توجه به اینکه سکه‌ها برای اسفند ماه به قیمت ۷۱۳۲۴۰ تومان فروخته شده است لذا پول ۱۰۰ سکه در اسفند ماه ۷۱، ۳۲۴، ۰۰۰ تومان خواهد شد و وجه تضمین بابت فروش آتی اسفند ماه نیز آزاد شده و به فرد برگردانده می‌شود لذا کل پولی که فرد در پایان اسفند دریافت می‌کند ۷۸، ۳۲۴، ۰۰۰ تومان خواهد شد.

سود فرد برابر کل پول دریافت شده منهای پول پرداخت شده به بانک است.

سود معامله = اصل و بهره پرداخت شده به بانک _ کل پول دریافت شده از فروش سکه‌ها

5,128,000 =73,196,000 -78,324,000

هزینه‌های معاملات و کارگزاری و هزینه کار‌شناسی برای تحویل سکه‌ها در مجموع حدود ۸۰ هزار تومان است.

مشاهده می‌شود فرد در این فرآیند کاری سود تضمین شده حدود ۵ میلیون تومان برای معامله ۱۰۰ سکه در دوره ۴ ماهه کسب کرده است.

بدیهی است در صورتی که فرد با استفاده از سرمایه خود اقدام به معاملات کند سود بانکی نیز پرداخت نمی‌شود و سود معاملاتی معامله‌گر حدود ۱۰ میلیون تومان در چهار ماه خواهد شد. فرصت‌های مالی و سرمایه‌گذاری متعددی در ابزار‌های مالی و بورس ایران وجود دارد که برای شرایط مختلف قابل استفاده است.

دانلود این مطلب از کتابخانه پایگاه اطلاع رسانی صنعت

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد