مقدمه

امروزه استفاده از كامپیوتر در تمامی جنبه های زندگی انسان نفوذ كرده است و كاربرد آن،همانند دهه های گذشته به گروه های خاصی مثل مهندسین كامپیوتر محدود نمی شود و در حال حاضر كلیه افراد در مشاغل مختلف به نحوی با كامپیوتر سروكار دارند .

طبق آمار و اطلاعات موجود،كشور ما نیز از نظر به كارگیری كامپیوتر در مشاغل گوناگون در ردیف اولین كشورهای جهان قرار گرفته و بسرعت در این زمینه پیش می رود.برای اثبات این ادعا می توان با مقایسه اماكنی چون ادارات،مدارس،دانشگاه ها،فروشگاه ها،بیمارستانها و مراكز درمانی و قسمتهای خدماتی و غیره با وضعیت چند سال پیش این اماكن به این واقعیت پی برد . متاسفانه در بسیاری از نقاط جهان،شكایات متعددی از بعضی عوارض اسكلتی-عضلانی،عوارض ستون مهره ها به خصوص در ناحیه كمر،گرفتگی ماهیچه،ضعف بینایی و ... بوده اند.

با اینكه كلیه افرادی كه به این عوارض دچار شده اند،كاركردن با كامپیوتر را علت اصلی این عوارض می دانند ولی به جرأت     می توان گفت كه هیچ یك از این بیماریها به دلیل كار با كامپیوتر رخ نداده اند،بلكه نحوه نادرست استفاده از كامپیوتر و همچنین شرایط نامطلوب محیط كار كامپیوتر ، مسبَب اصلی این ناراحتی ها بوده است.

پس كلیه این ناراحتیها قابل پیشگیری بوده و می توان با بهره گیری از علم ارگونومی و با طراحی صحیح محیط كار،از عواقب سوءِ مذكور جلوگیری نمود. در این مبحث، عناصری كه در ایستگاه های كار كامپیوتری از نظر ارگونومیكی مهم هستند،را(شامل : میز ، صندلی ، صفحه كلید و غیره )مورد بررسی قرار می دهیم ؛ با این امید كه مورد توجه قرار گیرد.

موقعیت ها و وضعیت های مهم كاری

كلیات

درك كردن حالت طبیعی بدن بهترین كمك برای رسیدن به یك ایستگاه كاری ایمن و مناسب است .حالت طبیعی (خنثی) بدن ، حالتی است كه هر مفصل در آن حالت آسوده باشد .

كار كردن در پوسچر طبیعی بدن ، كشش و فشار را روی عضلات ، تاندون ها و سیستم اسكلتی و همچنین ریسك ایجاد یك اختلال اسكلتی-عضلانی (MSD) را كاهش می دهد .

نكات مهم برای دستیابی به پوسچر مناسب بدن در ایستگاه های كاری كامپیوتری

• دست ها،مچ ها،ساعدها و بازوها مستقیم و موازی با زمین هستند
• سر ، مستقیم یا كمی متمایل به سویی و صورت نیز رو به جلو است
• شانه ها راحت و كتف ها و بازوها به طور عادی در كنار بدن قرار گرفته اند
• آرنج ها نزدیك بدن و بین 90تا120درجه زاویه دارند
• پاها به وسیله كف زمین و یا استراحتگاه (تكیه گاه)پا حمایت می شوند
• پشت كاملاً به وسیله پشتی صندلی حمایت می شود(هنگام نشستن عمودی یا كمی متمایل به عقب)
• رانها و كفل ها با یك سطح نشیمنگاه مناسب و موازی بازمین تماس دارند
• زانوها تقریباً هم سطح با كفل ها و كمی جلوتر از كف پاها هستند

صرفنظر از چگونگی پوسچر مناسب كاركردن ، باید در نظر داشت كه كاركردن در یك پوسچر خاص برای مدت طولانی سالم و مناسب نخواهد بود .باید پوسچر كار را با فركانس معینی در طول روز با توجه به نكات و حركات معرفی شده در زیر تغییر داد:

پوسچرهای مرجع

چهار پوسچر مرجع كه وضعیت مناسب و طبیعی بدن را فراهم می كنند:

نشستن عمودی:

تنه و گردن كاربران تقریباً عمودی و در یك راستا هستند.رانها تقریباً افقی و ساق پاها نیز عمودی هستند .

ایستاده :

پاهای كاربران،تنه،گردن و سر آنها تقریباً در یك راستا و عمودی است و زمانی كه كاربران در این پوسچر انجام وظیفه می كنند می توانند از یك تكیه گاه پا برای استراحت و قرار دادن یك پا روی آن استفاده كنند .

نشستن شیبدار :

رانهای كاربران شیبدار هستند،باسن بالاتر از زانوها و زاویه بین ران و تنه بیش از 90 درجه است.تنه عمودی یا كمی به عقب خم شده و پاها نیز عمودی هستند.

نشستن با خمش كمر به عقب(لمیدن):

تنه و گردن كاربران هم راستا،مستقیم و خمیده به عقب است به طوری كه 105تا120درجه بین رانها و تنه زاویه وجود دارد.

این مطلب ادامه دارد : فصل دوم ، صفحه کلید ها

این مطلب توسط آقای مهدی داداشی با استفاده از منابع زیر تالیف شده است.

دانلود این مطلب از کتابخانه پایگاه اطلاع رسانی صنعت

منابع مورد استفاده در این مطلب :

برگرفته از سمینار مهندس کاهه دانشگاه آزاد اسلامی قزوین