روشهای تولید و مدیریت تولید

JIT ابزاری برای تحویل به موقع با کمترین هزینه

در سلسله مراتب تولید دسترسی به اهداف عملیاتی که شامل کیفیت بالا، زمان تحویل به موقع و هزینه پایین می­باشند، نیازمند پیاده­سازی مجموعه­ای از استراتژی­های تولیدی می­باشد. از استراتژی­هایی که حداقل هزینه و تحویل به موقع را تضمین می­کند می­توان به استراتژی تحویل به موقع یا JIT اشاره کرد.جامعه کنترل تولید و موجودی در امریکا JIT را از دو جنبه بررسی میکند:

تعاریفی از تولید بهنگام یا JIT

  • در معنای گسترده: روشی برای رسیدن به بهینگی در یک شرکت تولیدی بر اساس حذف پیوسته هرگونه دوباره کاری و اتلافات
  • در معنای محدود: تولید قطعات مورد نیاز به اندازه مورد نیاز و در زمان مورد نیاز

استراتژی JIT تنها مجموعه­‌ای از تکنیک‌ها براین تولید نیست بلکه رویکردی فراگیر است که بسیاری از تکنیک‌های قدیم و جدید را با دیدگاهی نو به کار می­‌گیرد. استراتژی JIT این اطمینان را به وجود می‌­آورد که مواد و کالاها در مقادیر درست، در زمان مناسب و با هزینه پایین بدون هیچ­گونه اتلافی ساخته یا خریداری شوند. هدف JIT حذف دسته از فعالیت­هایی است که ازرش افزوده­ای برای محصول و سازمان ایجاد نمی­کنند. JIT رویکردی جهت بهینه­سازی عملکرد یک سیستم تولیدی می‌باشد. در آمریکابرای براورده سازی احتیاجات توده وسیعی از مردم که از جنگ جهانی دوم نجات یافته بودند، از استراتژی تولید انبوه استفاده می­شد. با کوچک تر کردن حجم تولید هر قطعه، نیاز به سیستم­هایی با انعطاف­پذیری بیشتر که بتواند طیف متفاوت محصولات را با دستگاه­‌های یکسان تولید کنند پدید آمد. شرکت تویوتا که پیشتاز استفاده از استراتژی JIT می‌باشد خط مشی خود را بر اساس اصول زیر در پیش گرفت:

  • تولید کششی بر پایه کانبان
  • حذف هرگونه اتلاف و دوباره کاری
  • اعتقاد بر ارزش و اهمیت کیفیت
  • کایزن یا بهبود مستمر به عنوان یک استراتژی بهبود روز به روز
  • اعتقاد بر ارزش و بهره برداری از منابع انسانی
  • تاکید بر کاهش زمان آماده سازی ماشین­آلات(Setup Reduction)
  • تلفیق تامین کنندگان در جهت برنامه­ریزی یکپارچه فرایند
  • چیدمان سلولی با جریان هموارشده مواد

تلاش­های شرکت تویوتا سبب پیدایش یک فلسفه جدید تولید شده که به JIT معروف گردیده است. استراتژی JIT سبب تولید محصولات با حداقل هزینه و تحویل آن در زمانی که مشتری به آن نیاز دارد، میشود.

سیستم کانبان روشی است که اجرای JIT را در اجرا عهده­دار است. قبل از صرف زمان و سرمایه گذاری جهت پیاده سازی استراتژی JIT، ابتدا باید تاثیر اعمال آن در بهبود عملکرد فرایندهای سازما مشخص شوند تا وسیله ای برای توجیه مدیران در جهت پذیرش این فلسفه تولیدی فراهم آید.

هدف JIT حذف آن دسته از فعالیت های می باشد که ارزش افزده ای برای محصول ایجاد نمیکنند. به طور کلی، اهدافی را که JIT دنبال می نماید می توان به صورت زیر طبقه بندی کرد.

  • دستیابی به زمان راه اندازی صفر
  • دستیابی به سطح موجودی صفر
  • دستیابی به تعداد دفعات قطع تولید صفر
  • دستیابی به هزینه حمل و نقل صفر
  • دستیابی به زمان انتضار صفر
  • دستیابی به اندازه انباشته تک واحدی

بسیاری از کارشناسان صنایع معتقد اندکه این اهداف بسیار آرمانی بوده و قابل دستیابی نمیباشند. بنابراین هدف JIT نزدیک شدن تا حد امکان به این  آرمان­ها میباشد. تمام اهداف فوق به نوعی به یکدیگر مرتبط هستند، به عنوان مثال کاهش زمان راه­اندازیو اندازه انباشته با یکدیگر رابطه مستقیم دارند. چرا که از برابر قرار دادن هزینه موجودی و هزینه راه اندازی مقدار سفارش اقتصادی بدست می­آید.

تمامی اصول JIT هم جهت هستند و بستر تولید با حداقل هزینه، حداکثر کیفیت، حداکثر سود، بهبود مستمر و پویایی در امر تولید را فراهم می­آورند. این اصول عبارت­اند از:

  • طراحی محصول براساس تولید اقتصادی
  • بهبود جریان مواد
  • کاهش بروکراسی
  • کاهش ضایعات
  • بهبود مستمر
  • نگهداری و تعمیرات ماشین آلات تولیدی
  • آموزش مستمر
  • تامین کنندگان قابل اعتماد
  • برنامه ریزی بلند مدت
  • یکنواختی تولید
  • حذف احتمالات
  • برنامه ریزی متکی به سفارش

مهمترین مزایای استراتژی JIT عبارت اند از:

  • کاهش موجودی در جریان ساخت
  • کاهش موجودی در انبارها تا حد حذف انبار
  • کشف ساده­تر عیوب و مشکلات
  • افزایش انعطاف پذیری د رمقابل تنوع تقاضا، کمیت تقاضا
  • ارتقا و بهبود کیفیت
  • حذف بازرسی
  • کاهش مقادیر حرید مواد اولیه و قطعات
  • کاهش فضا
  • کاهش دوباره کاری

 

منابع مورد استفاده در این مطلب:

Womak J.P. The story of lean production, 1991

این مقاله توسط آقای سید حمیدرضا عظیمی نوشته شده است.

سید حمیدرضا عظیمی

سید حمیدرضا عظیمی، دانش آموخته مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی امیرکبیر در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی با گرایش بازاریابی از دانشگاه شهید بهشتی و دکتری مدیریت از دانشگاه علامه طباطبایی که از سال 1382 فعال فضای تجارت الکترونیک بوده و هم اکنون از مدرسین مدیریت بازاریابی و به طور مشخص بازاریابی اینترنتی (Digital Marketing) است. رزومه کامل من را اینجا ببینید

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا