ماهیت و ارزش مدیریت استراتژیک

برچسب ها: استراتژی, اصطلاحات کلیدی, مدیریت استراتژیک

تنوع و پیچیدگی تصمیمات بازرگانی و پویایی محیط کسب و کار نیاز به استفاده از فرایند مدیریت راهبردی (استراتژیک) و توجه به آن را امری ضروری و اجتناب ناپذیر ساخته است، چرا که اداره و مدیریت فعالیتهای پیچیده در درون سازمانها تنها یکی از مسئولیتها و چالشهای مدیران در دنیای امروز است.

همچنین سومین چالش مهمی که مدیران با آن مواجه اند روندها و رویدادهای محیط دور است.محیطی که شامل متغیرهای اقتصادی، سیاسی، فناورانه و اجتماعی بوده و بر عملکرد شرکت تاثیر گذار است و بنابراین مدیران باید به تجزیه و تحلیل و ارزیابی نظام مند و مستمر آن پرداخته، اطلاعات به دست آمده را در تصمیم گیریهای خود در مورد استفاده قرار بدهند. اما چهارمین عامل یا چالش مهمی که سازمانها با آن روبرو هستند و اغلب چالشهای فوق را نیز تحت تاثیر قرار می دهد، چالش گروه های ذی نفوذ است، گروهها و نهادهایی مانند مالکان، شوراهای کارگری، سازمانهای حمایت از مصرف کننده، هیئت مدیره، مدیران عالی، عرضه کنندگان که معمولاً هدفهای ناپایدار و ناسازگار دارند.

دومین چالش را عوامل و متغیرهای محیط عملیاتی یا وظیفه ای به مدیریت تحمیل می نمایند، متغیرهایی مانند رقبا، مصرف کنندگان، منابع کمیاب و سازمانهای دولتی که مستقیماً بر عملکرد شرکتها موثرند و لازم است نیازها و اولویتهای آنها پیش بینی شود و در حد امکان برآورده گردد.

فرآیندهای مدیریتی، به لحاظ تاریخی، از پایان جنگ جهانی دوم تا کنون بسیار پیچیده تر شده اند، این پیچیدگی بازتاب رشد فزاینده رقابت شرکتها، درگیری بیشتر در اقتصاد و تجارت بین المللی و دخالت وسیع دولتها به عنوان خریدار، فروشنده، قانون گذار و حتی رقیب بوده است. فرآیندهای مذکور در دهه 1970 بسیار پیشرفت کردند. مفاهیم و ابزارهایی مانند «طرح ریزی بلند مدت»، « مدیریت بازرگانی» مورد توجه جدی قرار گرفت که از جمع بندی و ادغام همه این فرآیندها یا رویکردها مدیریت راهبردی (مدیریت استراتژیک) یا طرح ریزی راهبردی (طرح ریزی استراتژیک) حاصل گردید که تعریف آن چنین است:

مدیریت استراتژیک به عنوان مجموعه ای از تصمیمات و اقدامات تعریف می شود که نتیجه ی آن تنظیم و اجرای طرحهایی است که برای رسیدن به هدفهای شرکت طراحی شده اند.

فرآیند مدیریت راهبردی شامل 9 حوزه و ظیفه ی مهم است:

1-تعیین و تدوین ماموریت سازمان (Mission) یا هدف بنیادی شرکت، شامل تبیین مقصود، فلسفه و هدفهای کلی سازمان.

2-توسعه و تبیین عوامل درون سازمانی (company profile) که بازتاب شرایط داخلی و تواناییهای موسسه است.

3-تجزیه و تحلیل و ارزیابی محیط خارجی شرکت شامل عوامل محیط عمومی و رقابتی.

4-تجزیه و تحلیل انتخابهای شرکت با تحلیل و ارزیابی توام عوامل درون سازمانی و برون سازمانی.

5-شناسایی مطلوب ترین انتخاب های از طریق ارزیابی گزینه ها بر مبنای ماموریت یا هدف بنیادی.

6-انتخاب مجموعه ای از هدفهای بلند مدت و راهبردیهای اصلی مورد نیاز.

7-توسعه و تنظیم هدفهای بلند مدت و راهبردهای کوتاه مدت سازگار با هدفهای بلند مدت و راهبردهای اصلی.

8-اجرای تصمیمات راهبردی بر مبنای بودجه بندی انجام شده و تاکید بر سازگاری و تناسب میان وظایف، افراد، ساختار، فناوری و سیستمهای پاداش.

9-بازبینی و ارزشیابی موفقیت فرآیند مدیریت راهبردی به عنوان یک مبنا برای کنترل و یک داده برای تصمیمات آتی.

همچنان که فرایند فوق نشان می دهد مدیریت راهبردی با برنامه ریزی، هدایت،سازمان دهی و کنترل تصمیمات مرتبط با راهبرد و اجرای آن همراه است.

به عبارت دیگر استراتژی، طرح بازی برای شرکت است، اگر چه این طرح تخصیص و گسترش منابع (افراد، مالی، مواد و ... ) را به طور تفصیلی و دقیق مشخص نمی کند، با وجود این چهارچوبی را برای تصمیم گیری مدیران فراهم می سازد، چهارچوبی که بازتاب شناخت شرکت از علت، زمان، مکان، چگونگی رقبا و رقیب است.

مدیریت استراتژیك به سازمان این امكان را می‌دهد كه به شیوه‌ای خلاق و نوآور عمل كند و برای شكل دادن به آینده خود به صورت انفعالی عمل نكند. این شیوه مدیریت باعث می‌شود كه سازمان دارای ابتكار عمل باشد و فعالیت‌هایش به گونه‌ای درآید كه اعمال نفوذ نماید (نه اینكه تنها در برابر كنش‌ها، واكنش نشان دهد) و بدین گونه سرنوشت خود را رقم بزند و آینده را تحت كنترل درآورد. یكی دیگر از مهمترین منافع مدیریت استراتژیك این است كه موجب تفاهم و تعهد هر چه بیشتر مدیران و كاركنان می‌شود. یكی از منافع بزرگ مدیریت استراتژیك این است كه موجب فرصتی می‌شود تا به كاركنان تفویض اختیار شود. تفویض اختیار عملی است كه به وسیله آن كاركنان تشویق و ترغیب می‌شوند در فرایندهای تصمیم‌گیری مشاركت كنند، خلاقیت، نوآوری و خیال پردازی را تمرین نمایند و بدین گونه اثر بخشی آنها افزایش خواهد یافت.

این مطلب توسط آقای سید حمیدرضا عظیمی و با استفاده از منابع زیر تالیف شده است.

دانلود این مطلب از کتابخانه پایگاه اطلاع رسانی صنعت