تفکر سیستمی

مطالعه و مدیریت بازخورهای پیچیده

تفکر سیستمی (System Thinking) رویکردی برای مطالعه و مدیریت بازخور در سیستم هایی مانند سازمانهای تجاری و یا سیستم های اجتماعی است. در واقع این رویکرد برای توضیح هر نوع بازخور در هر نوع سیستمی مورد استفاده قرار می گیرد. منظور از سیستم، مجموعه ای از اجزای مرتبط با هم است که در کنار هم الگوی رفتاری یکپارچه ای را شکل می دهند و تفکر سیستمی، نگاهی است یکپارچه به پدیده ها. استفاده از رویکرد تفکر سیستمی به معنای تغییر در نحوۀ نگریستن به وقایع و عملکردها و دیدن آنها در قالب سیستمی متعامل با سایر سیتم ها می باشد.

هم نیروزایی (Synergy) و بازخور (Feedback) از جمله اصطلاحاتی هستند که با ظهور تفکر سیستمی و رواج آن در تئوری های مدیریت، مورد توجه واقع شدند. پس از مطرح شدن تئوری تفکر سیستمی در حوزۀ بیولوژی توسط برتالنفی در سال 1928، راسل ایکاف (Russel L. Ackoff) مفاهیم آن را به سازمان ها تسری داده و نهایتاً نظریۀ سیستم های عمومی (General Systems Theory) توسط بولدینگ (Kenneth C. Boulding) ارائه شد.

رویکرد تفکر سیستمی شامل اصولی می شود که عبارتند از:

1- وابستگی (Interdependence): عناصر و اجزای مستقل از هم تشکیل سیستم نمی دهند.

2- کل گرایی (Holism): شناخت سیستم نه از طریق آنالیز، بلکه از طریق تعریف یک رویکرد کل نگر امکانپذیر است.

3- هدف جویی (Goal seeking): هر تعامل سیستمی باید منجر به تحقق هدفی معین شود.

4- ورودی و خروجی

5- آنتروپی (Entropy): سطح اختلال و «تصادفی بودن» (randomness) موجود در سیستم.

6- تنظیم (Regulation): روش مبتنی بر بازخور به منظور قابل پیش بینی شدن عملیات سیستم

7- سلسله مراتب (Hierarchy): سیستمهای پیچیده از زیرسیستم های جزئی تر تشکیل شده اند.

8- تمایز (Differentiation): واحدهای مشخص، کارکردهای مختص خود دارند.

9- هم پایانی (Equifinality): روشها و ورودیهای مختلف منتهی به نتایج یکسان (همگرایی)

10- چند پایانی (Multifinality): روشها و ورودیهای یکسان منتهی به نتایج مختلف (واگرایی)

مشارکت کننده در این صفحه

آقای محمد اسدی