زنجیره ی ارزش
صنعت لبنیات با زنجیره ی ارزش طولانی و حلقه های متعددی که دارد، می تواند صنعتی موثر و کارآمد در هر اقتصادی باشد. صنعتی که می تواند با ایجاد ارزش افزوده ی اقتصادی و خلق شغلهای متنوع و گوناگون راه حلی بی بدیل برای حل مشکلات کلان و خرد اقتصادی جوامع باشد.
یک گاوداری تولید کننده ی شیر، نیازمند نیروی کار از گروههای مختلف (کارگر، تکنیسین، دامپزشک، مدیر و … ) است و خوراک دام خود را از بازار تهیه میکند، خوراکی که معمولاً خود نیازمند کارخانجاتی برای تولید آنها هستند (مکملهای غذایی، داروها، واکسن ها، علوفه و …) .
اما زنجیره ی ارزش صنعت لبنیات به همین جا ختم نمی شود، تا بدین جا در این زنجیره علاوه بر واحد دامداری، کارخانجات تولید کننده ی مکمل های غذایی دام، کارخانجات تولید کننده دارو و واکسن برای دام وجود دارند.
در ادامه ی این زنجیره ی ارزش، شیر خام می باید به کارخانجات فرآوری مواد لبنی انتقال پیدا کند و در آن جا این ماده ی با ارزش می تواند به ده ها محصول دیگر لبنی تبدیل شود. اکنون شرکت های تولید کننده مواد افزودنی به این زنجیره ی ارزش اضافه می شوند، شرکت هایی که طعم دهنده ها، تثبیت کننده ها و نگهدارنده ها را تولید می کنند. در گام بعدی شرکت های تولید کننده مواد اولیه ی بسته بندی وارد این زنجیره ی ارزش می شوند. تولید کنندگان مواد پلاستیکی برای بسته بندی، تولید کنندگان کارتن های بسته بندی و … از آن جمله هستند.
و در پایان محصولات متنوع لبنی به فروشگاههای خرده فروشی حمل می شود. در این زنجیره ی ارزش که شما می توانید نمایی شماتیک از آن را در ادامه ملاحظه فرمایید نباید از نقش و اهمیت شرکت های حمل و نقل و بانک ها غافل شد.
اگر توجه کنید هر کدام از عناصر اصلی و فرعی این زنجیره ی ارزش، خود به تنهایی زنجیره ی ارزش دیگری دارند و به وضوح می توان، نقش بی بدیل صنعت لبنیات در توسعه ی اقتصادی جوامع را مشاهده کرد. به این زنجیره، نیروی انسانی متخصص و ماهر و نیمه ماهر فعال را اضافه کنید، تا تصور بهتری از توانایی های این صنعت در ایجاد رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال پیدا کنید. اشتغالی که می تواند باعث ایجاد انگیزه در بین جوانان یک جامعه، بهبود فضای کسب و کار، افزایش امید به آینده، کاهش جُرم و جنحه و بسیاری نتایج مفید دیگر شود.
زنجیره ارزش صنعت لبنیات (Dairy Industry value Chain)
صنعت لبنیات به زبان آمار
بر طبق آمارهای موجود در سال ۲۰۰۷ ،( سازمان خوار و بار جهانی FAO) کشور آمریکا با تولید بیش از ۸۴ میلیون تن شیر، رکورد دار تولید شیر در جهان است. جدول زیر، میزان تولید شیر را
برای ۲۰ کشور بزرگ تولید کننده این محصول نشان می دهد.
رده بندی کشورها بر اساس میزان تولید شیر
میزان تولید شیر در ایران در سال ۲۰۰۷ توسط FAO ۶/۵ میلیون تن برآورد شده است. نمودار تغییرات میزان تولید ایران در سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ به صورت زیر است :
میزان تولید شیر در ایران سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ (میلیون تن)
همچنین به منظور مقایسه روند تغییرات میزان تولید، بین ایران و بزرگترین تولید کننده شیر در جهان، نمودار تغییرات میزان تولید این محصول در آمریکا نیز آورده شده است :
میزان تولید شیر در آمریکا سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ (میلیون تن)
همان طور که در نمودارها نمایش داده شده است، اگر نمودار تغییرات تولید در سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ ایران را با یک خط (تابع درجه ۱) تقریب بزنیم، شیب این خط تقریباً ۳۴/۰ خواهد بود، در حالی که شیب همین خط در آمریکا ۵/۱ بوده است، این بدان معنا است، که سرعت افزایش تولید در آمریکا بیش از ایران است.
منابع زیر در نگارش این مطلب موثر بوده اند:
سایت انگلیسی:
FAO
این مقاله توسط آقای سید حمیدرضا عظیمی نوشته شده است.
